Każdy właściciel samochodu musi wykupić obowiązkowe ubezpieczenie OC. Dzięki temu użytkownik auta może uniknąć nierzadko dużych kosztów, które mogą się wiązać z rekompensatą za szkodę wyrządzoną w efekcie kolizji albo wypadku. Jednak w niektórych sytuacjach odpowiedzialność ubezpieczyciela jest wyłączona.
Według danych Polskiej Izby Ubezpieczeń w samym tylko pierwszym półroczu 2021 roku towarzystwa ubezpieczeniowe działające w Polsce wypłaciły poszkodowanym 19,9 mld zł z tytułu odszkodowań i świadczeń ubezpieczeniowych, z czego 7,4 mld zł z ubezpieczeń komunikacyjnych. Z tytułu samego OC zakłady ubezpieczeń wypłaciły poszkodowanym 4,6 mld zł. To o 1,8% więcej niż w analogicznym okresie 2020 roku. Warto podkreślić, że te pieniądze poszły nie tylko na naprawę uszkodzonych przez sprawców pojazdów czy innego mienia, ale także na leczenie ofiar wypadków. Jednak nie w każdej sytuacji ubezpieczyciel ma obowiązek wypłacenia odszkodowania z polisy OC sprawcy. Niektóre zdarzenia podlegają tzw. wyłączeniom odpowiedzialności towarzystw ubezpieczeniowych.
Co to są wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela?
W każdej umowie ubezpieczenia znajdują się wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela. Co to jest? O wyjaśnienie poprosiliśmy eksperta.
– Wyłączeniami można określić listę zdarzeń, których nie obejmuje ochrona ubezpieczenia. To nierzadko cały katalog sytuacji, które są podstawą do odmowy wypłaty odszkodowania przez towarzystwo ubezpieczeniowe – tłumaczy ekspert internetowej porównywarki OC Punkta.pl. – Dokładna lista wyłączeń zawsze musi zostać zawarta w OWU, czyli w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Trzeba zapoznać się z tym dokumentem przed zawarciem umowy ubezpieczenia – podkreśla ekspert.
Sytuacje, które podlegają wyłączeniom odpowiedzialności ubezpieczyciela, zostały określone w Ustawie z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2021.0.854). Poniżej przedstawiamy zdarzenia, które nie podlegają ochronie OC komunikacyjnego i wynikają z ustawy.
Szkody wyrządzone przez kierującego posiadaczowi pojazdu
Art. 38 ust. 1. pkt 1 wspomnianej ustawy wyjaśnia, że wyłączeniu odpowiedzialności ubezpieczyciela podlega zniszczenie, uszkodzenie lub utrata mienia spowodowana przez kierującego właścicielowi samochodu. To oznacza, że ubezpieczyciel nie odpowie za szkodę polegającą na zniszczeniu auta czy uszkodzeniu jego wyposażenia, jeśli zrobi to osoba, której samochód pożyczyliśmy.
To jednak nie wszystko. Okazuje się bowiem, że na odszkodowanie z OC nie będzie można liczyć, gdy jednym naszym autem uszkodzimy nasz drugi samochód albo zrobi to członek naszej rodziny. Nie dotyczy to jednak pojazdów leasingowanych, co precyzuje ust. 2. analizowanego artykułu. Takie wyłączenia mają za zadanie ograniczyć wyłudzenia odszkodowań.
Przewożenie za opłatą ładunku lub bagażu
Zgodnie z art. 38 ust. 1. pkt 2 przywoływanej już tu ustawy na odszkodowanie z OC komunikacyjnego nie można również liczyć w przypadku szkody polegającej na uszkodzeniu albo zaginięciu odpłatnie przewożonego ładunku, bagażu, albo jakiejś przesyłki.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy do uszkodzenia przewożonego ładunku doszło z winy innego pojazdu. Takie wyłączenie nie odnosi się również do sytuacji, gdy ładunek lub bagaż był przewożony nieodpłatnie wraz z jego właścicielem, co potwierdza wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 8 maja 2013 roku (sygn. akt I A Ca 345/13).
Utrata gotówki, biżuterii i innych wartościowych rzeczy
Wyłączeniu odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego z tytułu OC komunikacyjnego podlega również utrata gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych. Gdy zatem przewozimy w aucie jakieś kosztowności i zostaną one np. skradzione podczas postoju na parkingu, nie będziemy mogli się zwrócić o rekompensatę do ubezpieczyciela. Warto jednak sprawdzić w OWU, co dany ubezpieczyciel rozumie pod pojęciem biżuteria. Na przykład złoty zegarek nie jest traktowany jak biżuteria, ale jako przedmiot użytkowy, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 sierpnia 1997 roku (sygn. akt I CR 268/77).
Co z rażącym niedbalstwem i jazdą po alkoholu?
Często w OWU można przeczytać, że wyłączenie odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego dotyczy szkód spowodowanych rażącym niedbalstwem czy umyślnym działaniem. Ubezpieczyciele deklarują także, że odszkodowanie się nie należy, gdy kierowca spowodował szkody pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Jednak art. 9 ust. 2. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych mówi, że umowa OC obejmuje również szkody wyrządzone w wyniku rażącego niedbalstwa lub wyrządzone umyślnie. Natomiast art. 11 ust. 3. wspomina o szkodach spowodowanych pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Ten sam artykuł mówi jednocześnie, że w takich sytuacjach ubezpieczyciel może dochodzić zwrotu wypłaconego odszkodowania od sprawcy.
Warto zapoznać się z OWU przed zawarciem umowy OC, a szczególnie z sekcją dotyczącą definicji pojęć użytych w umowie i z sekcją wyłączeń. Dzięki temu dowiemy się, w jakich sytuacjach nie możemy liczyć na ochronę towarzystwa ubezpieczeniowego. Dzięki temu będziemy mądrzy przed szkodą, a nie po szkodzie.
